Assistert befruktning

Data frå behandlingar utført i 2022

Behandlingar med assistert befruktning utført i 2022 ga opphav til 3219 barn

Det er ei auking samanlikna med 2019 og 2020, og litt færre enn i 2021.Talet på barn fødde etter behandling med assistert befruktning i 2021, 3273, er det høgaste talet vi har registrert hittil. Tala omfattar barn fødde etter alle typar behandlingar utført i Noreg. Det vil seie inseminasjon, "prøverøyr", behandling med befrukta egg som har vore fryst ned, og behandlingar med donorsæd eller donoregg. Helsedirektoratet mottar ikkje informasjon om behandlingar som er utførte i andre land.

Det var 3112 kvinner som fekk barn etter behandling med assistert befruktning utført i Noreg i 2022.

Behandlingar med assistert befruktning i 2022 ga totalt 3112 fødslar. Behandlingar utført eitt år kan gi ein fødsel per kvinne, difor kan ein jamføre tal på fødslar med tal på kvinner eller familiar som fekk barn etter behandling med assistert befruktning utført det året.  Ein familie i denne samanhengen kan vere ei einsleg kvinne som fekk barn eller eit par som fekk barn.

Tal på familiar som får barn med assistert befruktning har auka kraftig dei siste åra.

Behandling med donorsæd eller donoregg utført i 2022 ga 647 barn

Behandlingar med donorsæd utført i 2022 ga opphav til 557 barn.
Av desse var det 24 barn som blei til etter behandling med partnerdonasjon av egg i likekjønna par.

Partnerdonasjon betyr at den eine parten i eit likekjønna par gir sine egg til den andre parten, som ber fram og føder barnet. Partnerdonasjon inneber bruk av donorsæd.

Behandlingar med eggdonasjon utført i 2022 ga 90 barn.

Det var til saman 628 fødslar etter assistert befruktning med donoregg eller donorsæd utført i 2022, og 622 fødslar etter behandling med donor utført i 2021. Talet på fødslar gir eit godt mål på kor mange familiar (einslege kvinner eller par) som fekk barn med donor aktuelle år. Utviklinga frå 2007 til og med 2022 viser at dette talet har auka kraftig.

Stadig fleire barn blir født etter innsetting av befrukta egg som har vore fryst ned

Ved befruktning utanfor kroppen ("prøverøyr"), blir det ofte mange befrukta egg som har potensiale til å bli eit barn. Desse kan ein fryse ned og bruke  i seinare forsøk. Ny behandling med innsetting av lagra, befrukta egg er meir skånsamt for kvinna enn ei ny behandling med hormonstimulering og egguthenting.

I 2022 ga behandling med tilbakesetting av befrukta egg som har vore fryst ned til saman 1628 barn (50.6 prosent av dei som blei til ved assistert befruktning dette året). Barn fødde etter behandling med sæddonasjon, eggdonasjon eller partnerdonasjon av egg er inkludert.  I 2021 ga behandling med innsetting av befrukta egg som har vore lagra til saman 1402 barn. Det var 42.8 prosent av barna som blei til ved hjelp av assistert befruktning dette året.

Rundt 3 prosent tvillingfødslar etter assistert befruktning.

Dei siste 10 åra har det vore ein sterk nedgang i talet på tvillingsvangerskap etter assistert befruktning. Dette er ei positiv utvikling. Tvilling- og trillingsvangerskap og fødslar gir auka risiko for komplikasjonar hos mor og barn.

I 2013 ga behandlingar med assistert befruktning opphav til tvillingar (og i nokre tilfelle trillingar) i rundt 10 prosent av behandlingane på landsbasis. I 2022 låg dette talet på 3.3 prosent. Nokre av klinikkane har mindre enn 3 prosent tvillingfødslar etter assistert befruktning, og nokon ligg framleis ein del over landsgjennomsnittet.

Praksis med å berre sette inn eitt befrukta egg når det er mogleg, er den viktigaste årsaka til den sterke reduksjonen i tvilling- og trillingsvangerskap etter assistert befruktning. Det skjer no i over 90 prosent av behandlingane.

Utvikling i perioden 2007-2022

• Stadig fleire barn fødde etter assistert befruktning.
• Jamn auking i talet på behandlingar med assistert befruktning.
• Jamn auking i talet på barn som er fødde etter innsetting av lagra befrukta egg (FET).
• Markant auking i talet på barn fødde ved hjelp av donorsæd, først etter lovendringa i 2009, då det blei opna for at likekjønna par kan få assistert befruktning. Så ei ny, sterk auking etter lovendringa i 2020 som opna for at einslege kvinner kan få assistert befruktning, og ny auking i talet på barn født etter behandling med donor etter at det blei opna for eggdonasjon.
• Jamt over aukar talet på kvinner eller par som får behandling med ein eller fleire metodar for assistert befruktning i løpet av eit år. Dersom paret eller kvinna eitt år har fått ei IVF-behandling som ikkje førte til barn, og så ei behandling med overføring av embryo som har vært vore lagra (FET), er dei med i statistikken for både IVF og FET. Derfor har vi ikkje nøyaktige tal for kor mange kvinner eller par som har fått behandling kvart år.

Om statistikken

Helsedirektoratet godkjenner verksemder som har tilbod om assistert befruktning. Kvart år mottar vi rapporter om aktiviteten. Rapporteringsplikta følgjer av bioteknologiloven § 7-2.

Rapportane som Helsedirektoratet får, viser aktivitetstal for behandlingane som er utførte i Noreg, og gir mellom anna ei oversikt over kor mange kvinner eller par som har fått behandling med kvar enkelt metode i løpet av eitt år. Som nemnt over, kan ei kvinne eller eit par vere registrert med ei eller fleire behandlingar det same året. Dette gjer at talet på kvinner og par som har fått behandling i oversiktene våre er litt for høgt, og ikkje viser eksakt kor mange "unike" par eller kvinner som får assistert befruktning kvart år. Feilen er systematisk gjennom alle åra.

Vi har ikkje data som viser kor mange likekjønna par eller einslege kvinner som får behandling kvart år. Vi har heller ikkje tal som viser kor mange behandlingar kvinna eller paret får før dei lykkast med å få barn. Tal frå Norsk pasientregister gir berre oversikt over behandlingar utført ved offentlege klinikkar.

Rapportane som Helsedirektoratet mottar, kan ikkje utan vidare brukast til å vurdere om ei verksemd har betre eller dårlegare resultat enn ei anna. Om behandlinga lykkast eller ikkje, avhenger av medisinske faktorar, kvinna sin alder osb.

Rapporter 

• 2020
• 2019
• 2018
• 2017
• 2016
• 2015
• 2014

Donasjon og bruk av donorsæd i perioden 2018 til og med 2023

I Norge har me både private og offentlege verksemder som rekrutterer donorar. Dei første private verksemdene fekk godkjenning for rekruttering av sæddonorar i 2021.

Helsedirektoratet får kvart år rapportar om kor mange norske donorar som har donert sæd året før.  Oversikten nedanfor viser kor mange personar som donerte sæd kvart år i perioden 2018 til og med 2023. I 2023 var det 150 personar som donerte sæd ved norske verksemder.

Forklaring til tabellen: Tabellen viser kor mange personar (godkjende donorar) som donerte sæd ved en privat eller offentleg verksemd aktuelle år. Donoren kan være rekruttert og godkjend same året som han donerer, eller år, eller tidlegare. 

Mange klinikkar importerer donorsæd frå sædbankar i Danmark eller Sverige. Det er berre lov til å importere sæd frå donorar som kan identifiserast med namn og eit personnummer (eller tilsvarande). 

Forklaring til tabellen: Tabellen viser kor mange strå med sæd som er importert ved privat og offentleg verksemd aktuelle år, og viser omfang av import av sæd. Det kan være fleire strå frå same donor, derfor gir ikkje tabellen oversikt over kor mange utanlandske donorar som er brukt kvart år.

Donasjon og bruk av donoregg i perioden 2021 til og med 2023

I Norge har me både private og offentlege verksemder som rekrutterer eggdonorar. Nokre private klinikkar importerer også donoregg frå verksemder i andre nordiske land.  Verksemdene kunne få godkjenning for å rekruttere donorar og/eller importere donoregg frå april 2021. Det er no 5 verksemder i Norge som tilbyr eggdonasjon.

Helsedirektoratet får kvart år rapportar om kor mange norske donorar som har donert egg året før, kor mange egg som er importert, og kor mange behandlingar med eggdonasjon som er utført.

I 2021 var det berre private verksemder som rekrutterte donorar, importerte donoregg og gjorde behandling med eggdonasjon. Eggdonasjon ved offentlege verksemder kom i gang i 2022.

I 2023 var det 101 personar som donerte egg ved norske verksemder.

Forklaring til tabellen: Tabellen viser kor mange personar (godkjente donorar) som donerte egg ved ein privat eller offentleg verksemd aktuelle år. Donorar som har donert i 2022 og utover kan være rekruttert same år, eller året før. "Nye donorar" viser kor mange nye donorar som ble godkjende det aktuelle år. Det er berre private verksemder som importerer egg, og dei importerer frå ein eggbank i Finland.

Lagring av egg, sæd eller eggstokkvev på grunn av behandling som kan skade fertiliteten i perioden 2018 til og med 2023

Personar som skal gå gjennom ei behandling som kan skade fertiliteten, kan få tilbod frå den offentlege helsetenesta om å lagra egg, eggstokkvev, sæd eller testikkelvev. Helsedirektoratet får rapportar om slik aktivitet kvart år. Ein stor del av dei som får dette tilbodet, skal få behandling for kreft.

Lagring av sæd eller testikkelvev for å bevare fertiliteten

Dei fleste som får dette tilbodet, får lagra sæd. Men, dersom pasienten er svært ung, kan det vere aktuelt å lagre testikkelvev.

Tala som står under "anna behandling" gjeld pasientar som har fått tilbod om slik lagring på grunn av anna type behandling enn kreft, for medisinsk årsak som ikkje er oppgitt, og personar som får tilbodet fordi dei får behandling for kjønnsinkongruens. I 2023 fekk ca. halvparten av dei som er registrert i denne kategorien lagra sæd i samband med behandling for kjønnsinkongruens, medan det gjaldt færre enn 20 i 2018.

Lagring av ubefrukta egg eller eggstokkvev for å bevare fertiliteten

Dei fleste som får lagra ubefrukta egg eller eggstokkvev, får tilbodet fordi dei skal gå gjennom kreftbehandling. Det er berre Oslo universitetssykehus som har tilbod om lagring av eggstokkvev.

Lagring av ubefrukta egg utan medisinsk indikasjon i perioden 2020 til og med 2023

Frå 1. juli 2020 blei det opna for å lagre ubefrukta egg utan at det er ein medisinsk grunn til det. Dei som ønskjer dette, må betale fullt ut for tenesta. Det er berre private verksemder som har dette tilbodet.

Vi ser ei stor auking i talet på kvinner som har nytta dette tilbodet frå 2022 til 2023. Vi trur dette har samband med at fleire får kjennskap til tilbodet. To klinikkar med godkjenning for assistert befruktning etablerte tilbod om dette i 2023, og det kan også ha betydning.

Gjennomsnittsalderen på dei som nytter tilbodet ligg på rundt 35 år.