Assistert befruktning

Frå 2020 til2021 var det ei sterk auking i talet på barn som blei til ved hjelp av donorsæd: 461 barn i 2020 og 634 barn i 2021. Behandlingar med eggdonasjon utført i 2021 ga opphav til 10 barn.

Data frå behandlingar utført i 2021

• Behandlingar med assistert befruktning utført i 2021 gav opphav til 3279 barn
  Det er ei auking samanlikna med 2019 og 2020. Ifølge rapportane som direktoratet mottek, resulterte behandlingar utført i 2019 i 2937 barn, og i 2020 ga behandlingane 2888 barn. Talet på barn fødde etter assistert befruktning i 2021 er det høgaste talet vi har registrert hittil.
  
  Tala omfattar barn fødde etter alle typar behandlingar utført i Noreg. Det vil seie inseminasjon, "prøverøyr", behandling med befrukta egg som har vore fryst ned, og behandlingar med donorsæd eller donoregg. Helsedirektoratet mottar ikkje informasjon om behandlingar som er utførte i andre land.
   
• Behandling med donorsæd eller donoregg utført i 2021 ga 644 barn:
  Behandlingar med donorsæd utført i 2021 gav opphav til 634 barn.
  Av desse var det 13 barn som blei til etter behandling med partnerdonasjon av egg i likekjønna par.
  
  Partnerdonasjon betyr at den eine parten i eit likekjønna par gir sine egg til den andre parten, som ber fram og føder barnet. Partnerdonasjon inneber bruk av donorsæd.
  
  Behandlingar med eggdonasjon utført i 2021 gav 10 barn. Dei første verksemdene fekk godkjenning for behandling med eggdonasjon på vårparten i 2021, og det tek tid å iverksette tilbodet. Vi har registrert rundt 20 behandlingar med innsetting av befrukta donoregg i 2021. Vi veit allereie at tala på behandlingar med eggdonasjon var mykje høgare i 2022 (198 behandlingar). Vi er i ferd med å hente inn tal som viser kor mange barn som blei til ved eggdonasjon i 2022.
   
• Bruk av befrukta egg som har vore fryst ned  
  Ved befruktning utanfor kroppen ("prøverøyr"), blir det ofte mange befrukta egg som har potensiale til å bli eit barn. Desse kan ein fryse ned og bruke  i seinare forsøk. Ny behandling med innsetting av lagra, befrukta egg er meir skånsamt for kvinna enn ei ny behandling med hormonstimulering og egguthenting.
  
  I 2021 ga behandling med innsetting av befrukta egg som har vore lagra heile 1192 barn (barn fødde etter donorbehandling er inkludert). Det er omtrent 36 prosent av barna som blei til ved hjelp av assistert befruktning dette året. I 2020 ga desse behandlingane 1103 (38 prosent av dei som ble til ved assistert befruktning dette året).
   
• Rundt 3 prosent tvillingfødslar etter assistert befruktning.
  Dei siste 10 åra har det vore ein sterk nedgang i talet på tvillingsvangerskap etter assistert befruktning. Dette er ei positiv utvikling. Tvilling- og trillingsvangerskap og fødslar gir auka risiko for komplikasjonar hos mor og barn.

I 2013 ga behandlingar med assistert befruktning opphav til tvillingar i rundt 10 prosent av behandlingane på landsbasis. I 2020 og 2021 låg dette talet på rundt 3 prosent på landsbasis. Nokre av klinikkane har mindre enn 3 prosent tvillingfødslar etter assistert befruktning i 2020 og 2021, og nokon ligg ein del over.

• I rundt 90 prosent av behandlingane med befruktning utanfor kroppen blir det sett inn berre eitt befrukta egg.
  I 2021 blei det sett inn berre eitt befrukta egg i ca. 90 prosent av behandlingane med befrukting utanfor kroppen. I 2019 gjaldt dette for 87 prosent av behandlingane, og i 2020 for 89 prosent av behandlingane.
  
  Praksis med å berre sette inn eitt befrukta egg når det er mogleg, er den viktigaste årsaka til den sterke reduksjonen i tvilling- og trillingsvangerskap etter assistert befruktning.

Utvikling i perioden 2007-2021

• Stadig fleire barn fødde etter assistert befruktning.
• Jamn auking i talet på behandlingar med assistert befruktning.
• Jamn auking i talet på barn som er fødde etter innsetting av lagra befrukta egg (FER).
• Markant auking i talet på barn fødde ved hjelp av donorsæd, først etter lovendringa i 2009, då det blei opna for at likekjønna par kan assistert befruktning. Så ei ny, sterk auking etter lovendringa i 2020 som opna for at einslege kvinner kan få assistert befruktning. 
• Stadig auking i talet på kvinner eller par som får behandling med ein eller fleire metodar for assistert befruktning i løpet av eit år. Spesielt stor auking i talet på kvinner eller par som fekk behandling med donorsæd i 2020 og 2021.
  Dersom paret eller kvinna eitt år har fått ei IVF-behandling som ikkje førte til barn, og så ei behandling med overføring av embryo som har vært vore lagra (FET), er dei med i statistikken for både IVF og FET. Derfor har vi ikkje nøyaktige tal for kor mange kvinner eller par som har fått behandling kvart år.

Om statistikken

Helsedirektoratet godkjenner verksemder som har tilbod om assistert befrukting. Kvart år mottar vi rapporter om aktiviteten. Rapporteringsplikta følgjer av bioteknologiloven § 7-2 og av forskrift om krav til kvalitet og sikkerheit ved handtering av humane celler og vev § 5.

Rapportane som Helsedirektoratet får, viser aktivitetstal for behandlingane som er utførte i Noreg, og gir mellom anna ei oversikt over kor mange kvinner eller par som har fått behandling med kvar enkelt metode i løpet av eitt år. Som nemnt over, kan ei kvinne eller eit par vere registrert med ei eller fleire behandlingar det same året. Dette gjer at talet på par i oversiktene våre er litt for høgt, og ikkje viser eksakt kor mange "unike" par eller kvinner som får assistert befruktning kvart år. Feilen er systematisk gjennom alle åra.

Vi har ikkje data som viser kor mange likekjønna par eller einslege kvinner som får behandling kvart år. Vi har heller ikkje tal som viser kor mange behandlingar kvinna eller paret får før dei lykkast med å få barn. Tal frå Norsk pasientregister gir berre oversikt over behandlingar utført ved offentlege klinikkar.

Rapportane som Helsedirektoratet mottar, kan ikkje utan vidare brukast til å vurdere om ei verksemd har betre eller dårlegare resultat enn ei anna. Om behandlinga lykkast eller ikkje, avhenger av medisinske faktorar, kvinna sin alder osb.

Rapporter 

• 2020
• 2019
• 2018
• 2017
• 2016
• 2015
• 2014

Donasjon og bruk av donorsædsæd i perioden 2018 til og med 2022

I Norge har me både private og offentlege verksemder som rekrutterer donorar. Dei første private verksemdene fekk godkjenning for rekruttering av sæddonorar i 2021.

Helsedirektoratet får kvart år rapportar om kor mange norske donorar som har donert sæd året før. Oversikten nedanfor viser kor mange personar som donerte sæd kvart år i perioden 2018 til og med 2022.

Mange klinikkar importerer donorsæd frå sædbankar i Danmark eller Sverige. Det er berre lov til å importere sæd frå donorar som kan identifiserast med namn og eit personnummer (eller tilsvarande).

Donasjon og bruk av donoregg i 2022

I Norge har me både private og offentlege verksemder som rekrutterer eggdonorar. Nokre private klinikkar importerer også donoregg frå verksemder i andre nordiske land. Verksemdene kunne få godkjenning for å rekruttere donorar og/eller importere donoregg frå april 2021. Det er no 5 verksemder i Norge som tilbyr eggdonasjon.

Helsedirektoratet får kvart år rapportar om kor mange norske donorar som har donert egg året før, kor mange egg som er importert, og kor mange behandlingar med eggdonasjon som er utført.

I 2021 var det berre private verksemder som rekrutterte donorar, importerte donoregg og gjorde behandling med eggdonasjon.

Lagring av egg, sæd eller eggstokkvev på grunn av behandling som kan skade fertiliteten

Personar som skal gå gjennom ei behandling som kan skade fertiliteten, kan få tilbod frå den offentlege helsetenesta om å lagra egg, eggstokkvev, sæd eller testikkelvev. Helsedirektoratet får rapportar om slik aktivitet kvart år. Ein stor del av dei som får dette tilbodet, skal få behandling for kreft.

Lagring av sæd eller testikkelvev for å bevare fertiliteten

Dei fleste som får dette tilbodet, får lagra sæd. Men, dersom pasienten er svært ung, kan det vere aktuelt å lagre testikkelvev.

Tala som står under "anna behandling" gjeld pasientar som har fått tilbod om slik lagring på grunn av behandling for andre sjukdomar enn kreft, for medisinsk årsak som ikkje er oppgitt, og personar som får tilbodet fordi dei får behandling for kjønnsinkongruens. 

Lagring av ubefrukta egg eller eggstokkvev for å bevare fertiliteten

Dei fleste som får lagra ubefrukta egg eller eggstokkvev, får tilbodet fordi dei skal gå gjennom kreftbehandling. Det er berre Oslo universitetssykehus som har tilbod om lagring av eggstokkvev.

Lagring av ubefrukta egg utan medisinsk indikasjon

Frå 1. juli 2020 blei det opna for å lagre ubefrukta egg utan at det er ein medisinsk grunn til det. Dei som ønskjer dette, må betale fullt ut for tenesta. Det er berre private verksemder som har dette tilbodet.